BLOK 1 - omgevingscondities
Wat zijn de benodigde en actuele Omgevingscondities?
wat zijn de drukfactoren en met name stikstof depositie als drukfactor?
In drie pagina's wordt ingegaan op OMGEVINGSCONDITIES, DRUKFACTOREN en STIKSTOF ALS DRUKFACTOR.
definitie omgevingscondities
OMGEVINGSCONDITIES
Is de set randvoorwaarden die het bestaan van één soort, of van een groep van soorten, beïnvloedt.
Dan hebben we het over:
- Biotische milieufactoren in een ecosysteem zijn de andere individuen van dezelfde soort, of organismen van andere soorten, die invloed kunnen uitoefenen op het leven en de populatie van een soort.
- Abiotische milieufactoren zijn externe milieufactoren die geen biologische oorsprong hebben, zoals bodem- en watercondities, klimaat, hoogte, etc.
Onder de optimumkromme, is dit het Kernbereik en het Aanvullend Bereik. Daarbuiten zijn geen bestaansmogelijkheden.
Biotische factoren reguleren, en abiotische factoren selecteren.
WAAROM DEZE STAP?
WAAROM OMGEVINGSCONDITOES IN BEELD BRENGEN?
Planten zijn gespecialiseerd om onder specifieke omstandigheden voor te komen. Dat hangt af van hun levensstrategie: sommige zijn opportunistisch, krachtige concurrenten en groeiers die overal wel wat van hun gading vinden. Anderen zijn kieskeurig, groeien langzamer, binnen nauw gedefinieerde grenzen.
Een habitattype is een groep van plantensoorten, met allemaal ongeveer dezelfde eisen aan hun omgeving. Als we die eisen kennen, en we kennen de situatie in het veld - dan kunnen we zien wat de bestaansmogelijkheden van dat habitattype zijn. Als die tekort schieten moeten we maatregelen nemen.
Daarnaast duurt het een tijd voordat een habitattype verschijnt of zich in volle kwaliteit kan ontplooien, terwijl de omstandigheden gunstig zijn. Omgekeerd kan het een tijd duren voordat een habitattypen verdwijnt, ook al zijn de bestaansmogelijkheden eigenlijk al minimaal of verdwenen.
Planten reageren dus langzamer dan omgevingscondities, maar zijn er wel van afhankelijk. Er zit dus een vertragingsfactor in de reactiesnelheid.
We kunnen daar gebruik van maken: we kunnen omgevingscondities meten, die reageren vrij snel, zodat we vast kunnen stellen of de uitgangssituatie voor het ontstaan en ontwikkelen voor een habitattype optimaal is. Omgekeerd kunnen we ook sneller zien of een habitattype onderuit dreigt te gaan omdat de omgevingscondities onder invloed van drukfactoren zijn verslechterd. Dan kunnen we tijdig ingrijpen.
WAT MOET JE DOEN?
Wat hebben de habitattypen nodig?
In de Profielendocumenten van de habitattypen zijn de eisen voor elk type opgenomen voor:
- zuurgraad
- vochttoestand GLG/GVG
- voedselrijkdom
- overstromingstolerantie
Wat is de daadwerkelijke situatie in het veld?
Naar aanleiding van de eisen hierboven - bepaal wat de feitelijke situatie in het veld is voor:
- zuurgraad
- vochttoestand GLG/GVG
- voedselrijkdom
- overstromingstolerantie
- Doe een analyse van de huidige standplaatsfactoren voor habitattypen in het gebied.
- Dat kan via directe metingen van bv. grondwaterspiegels, zuurgraad, het MAN-netwerk voor stikstofbelasting etc.
- Het kan ook modelmatig:
-
- voor de vegetaties hebben we verschillende systemen die abiotische randvoorwaarden definiëren door een benadering via een berekening vanuit vegetatiesamenstelling: dit zijn ITERATIO, of de WAMELINK GETALLEN of de ELLENBERG-WAARDEN. Ook bestaat ESTAR.
- De vereiste standplaatsfactoren voor de habitattypen zijn opgenomen in de Profielendocumenten en zijn ontleend aan WATERNOOD.
BEOORDELING EN HOE VERDER
DUIDING
- In hoeverre worden de streefwaarden uit de Profielendocumenten gehaald, in vergelijking met de directe metingen, of de modelresultaten van ITERATIO, de WAMELINK GETALLEN of ELLENBERG?
- Welke verschillen zie je, zowel qua ligging als qua omvang?
- Welke verschillen zie je per habitattype - maar ook over verschillende "ecogroepen" - dus op een wat hoger abstractieniveau? Met andere woorden zijn er verklarende factoren voor de veranderingen op systeemniveau?
- Wat zijn de vereisten voor het gebied en hoe ver zit je daar vanaf?
- Zijn er patronen zichtbaar in de verschillen? Kun je die kernachtig omschrijven en duiden?
- Kun je een verklaring formuleren voor de verschillen?
CONCLUSIES
- Kun je prioriteitenlijsten maken met behulp van verschillende invalshoeken:
-
- voor welke knelpunten is onmiddellijke actie noodzakelijk ivm. behoudsstatus?
- welke knelpunten kunnen sowieso profiteren van no-regret maatregelen?
- welke knelpunten zijn wel en welke niet oplosbaar?
- wat zijn de problemen voor het oplossen van knelpunten? Is dat ecologisch? Financieel? Tijd? Mensen en Middelen?
HULPMIDDELEN EN TER INSPIRATIE
Voor de Procesindicatoren is hier ook aandacht aan besteed, door de meest relevante (a)biotische factoren op te zoeken die door een herstelmaatregel worden beïnvloed.
