BLOK 1 - drukfactoren
wat zijn Drukfactoren?
definitie drukfactor
WAT ZIJN DRUKFACTOREN?
Een drukfactor is een proces dat een of meer van de benodigde (a)biotische omgevingscondities van een soort(encomplex) uit balans brengt.
- De vereiste omstandigheden voor de optimumkromme van een habitattype in een gebied verschuiven daarmee van het kern- en aanvullend bereik naar daarbuiten, waar voortbestaan onmogelijk wordt (zie: omgevingscondities).
- Daarmee komt dus een omgevingsconditie dusdanig onder druk te staan dat daarmee de randvoorwaarden voor het voortbestaan van de soort(engroep) niet meer kan worden gegarandeerd.
WAAROM DEZE STAP?
OVER DRUKFACTOREN
In de natuurgebieden speelt uiteraard de overmatige depositie van Stikstof - maar daarnaast spelen er vaak ook nog vele andere factoren die we samenvatten onder de term: VER-thema's. Die oefenen allemaal een druk uit op de mogelijkheden van soorten om voor te kunnen komen. Hieronder zijn de verschillende van die drukfactoren opgesomd en vervolgens ingedeeld naar:
- 1) Hun effect.
- 2) Of ze vooral spelen bij:
-
- W = grond- en oppervlaktewatercondities
- B = bodemcondities
- L = allerlei verschillende factoren tav. de leefomgeving
- 3) Daarnaast worden de standplaatscondities van plantensoorten/vegetaties op drie schaalniveaus bepaald:
-
- P = Positioneel (wat zijn de grote sturende eigenschappen en factoren op landschapsschaal).
- C = Conditioneel (standplaatsfactoren van een vegetatie of levensgemeenschap).
- Operationeel (relatie tussen individuele planten en omgeving, het wortelmilieu). Dit is hier niet aangegeven.
- Sommige factoren opereren dus op landschapsschaal – maar hebben hun doorwerking op standplaatsniveau.
WAT MOET JE DOEN?
Welke factor is een drukfactor?
- Zoals uit de tabel hieronder al blijkt en het complete overzicht in de download - kunnen drukfactoren meerdere vormen hebben. Sommige werken op landschapsschaal, sommige (ook) op standplaatsschaal.
- De LESA is het instrument om mee vast te stellen hoe geconstateerde problemen in een gebied samenhangen met sturende factoren op landschapsschaal.
- Analyse van omgevingscondities en vergelijking met gewenste standplaatseisen geven informatie op standplaatsschaal.
Over Stikstof
- Een overmaat aan stikstof -in diverse vormen- heeft nadelige invloed op de biodiversiteit. In ons literatuuroverzicht is daar een speciale download voor aanwezig.
- Sommige van de VER-thema's worden door een overmaat aan Stikstof veroorzaakt, andere niet. Vermesting kan bijvoorbeeld een gevolg zijn van teveel stikstof op een locatie, of van landbouw- of riool-effluent, of veroorzaakt door interne processen, of door drainage en de vertering van aanwezige biomassa door verhoogde aeratie.
- Zie de speciale pagina over DRUKFACTOR STIKSTOF
BEOORDELING EN HOE VERDER
CONCLUSIES
- Welke drukfactoren op welke schaalniveaus zijn uit de analyse naar voren gekomen? Sommige waarschijnlijk op gebiedsniveau, of zelfs gebiedsoverstijgend, andere meer op deelsysteem of standplaatsniveau.
- Zijn de drukfactoren te prioriteren naar "span-of-control"?:
-
- Nationaal niveau / gebiedsniveau / deelgebiedsniveau / standplaatsniveau?
-
- Voor welke drukfactoren op gebiedsniveau of lager zijn no-regret maatregelen mogelijk?
- Welke drukfactoren op deze niveaus zijn wel en welke niet oplosbaar en wat zijn de mogelijkheden of problemen voor het oplossen ervan?
- Hoe en waar drukfactoren op gebiedsoverstijgend niveau te adresseren?
-
- Is het interactie met de onmiddellijke omgeving van het gebied?
- Is het een (inter)nationale kwestie?
HULPMIDDELEN EN TER INSPIRATIE
|
Drukfactor |
Water |
Bodem |
Leef omgeving |
Positionele factor (P) |
Conditionele factor (C) |
|
Verontsysteming |
W |
B |
L |
P |
|
|
Dynamiek oppervlaktewater |
W |
B |
L |
P |
C |
|
Vermesting, incl. N-depositie (NOx en NH3) |
W |
B |
L |
P |
C |
|
Verhelofyting |
W |
B |
L |
|
C |
|
Verontreiniging |
W |
B |
L |
P |
|
|
Verzuring |
W |
B |
|
P |
C |
|
Veralkalinisering |
W |
B |
|
P |
|
|
Verdroging |
W |
B |
|
P |
C |
|
Verhorsting |
W |
B |
|
P |
|
|
Vertroebeling |
W |
|
|
|
C |
|
Verzoeting |
W |
|
|
P |
|
|
Verzilting |
W |
|
|
P |
|
|
Dynamiek grondwater |
W |
|
|
P |
C |
|
Klimaatverandering |
|
|
L |
P |
|
|
Verontschommeling |
|
|
L |
P |
|
|
Ziekten |
|
|
L |
|
C |
|
Verlies van leefgebied door inrichtingsprojecten |
|
|
L |
P |
|
|
Directe sterfte door jacht, stroperij, roofvogelvervolging, plantenroof |
|
|
L |
|
C |
|
Predatie |
|
|
L |
|
C |
|
Visserij |
|
|
L |
|
C |
|
Verstoring door geluid van verkeer |
|
|
L |
P |
|
|
Sterfte door infrastructuur |
|
|
L |
P |
|
|
Concurrentie met invasieve exoten |
|
|
L |
P |
|
|
Lichtverstoring |
|
|
L |
|
C |
|
Verstoring door aanwezigheid |
|
|
L |
|
C |
|
Versnippering leefgebied door inrichtingsprojecten |
|
|
L |
P |
|
|
Natuur- en landschapsbeheer |
|
|
L |
|
C |
|
Natuurlijke begrazing |
|
|
L |
|
C |
|
Bosbeheer |
|
|
L |
P |
|
|
Winning van mineralen |
|
|
L |
P |
|
|
Water- en kustbeheer |
|
|
L |
|
C |
